Küme çalışmalarına ağırlık verip yerel marketleri bir araya getirip alım birliğine gitmek istiyoruz. Hem satış yapacağımız malın alımında, hem sarf malzemelerimizin alımında birlikte hareket edebiliriz. Aynı zamanda bankalarla çalışmalarımızda ya da muhasebe hizmeti alımında ortak hareket edebiliriz.
Enflasyonun sebebi aranırken marketlerin günah keçisi olarak gösterildiğini anlatan MTSO 7 No’lu Perakende Gıda ve Muhtelif Ticaret Meslek Komitesi Başkanı Mustafa Aykun, haksız yere hedef gösterildiklerini söyledi. “Çok ciddi kârlar elde edilse bu dönemde marketler kapanmak yerine çok sayıda yenisi açılırdı” diyen Aykun, “Bizlerin kârını hesaplamak çok zor değil. Yanlış algılar oluşturmak yerine sorun, gerçek kaynağında aranmalıdır” değerlendirmesini yaptı.
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) 7 No’lu Perakende Gıda ve Muhtelif Ticaret Meslek Komitesi Başkanı Mustafa Aykun,sektöre ilişkin değerlendirmeler yaparak yaşadıkları sıkıntılar karşısında Komite olarak neler yapmayı planladıklarını bildirdi. Son dönemlerde en büyük sıkıntıları olarakyükselen enflasyonla marketlerin isminin bir arada anılmasını gösteren Aykun, bu yanlış algının yıkılması yönünde çaba sarf edeceklerini anlattı. Haksız eleştirilere maruz kaldıklarına işaret eden Aykun, şunları söyledi:
“Üzülerek izliyoruz ki enflasyon artış sebebi olarak ulusal medyada marketler öne çıkarılıyor. Hedefe marketler konuluyor. Enflasyonun büyük kısmı perakendeciden kaynaklanıyor gibi gösteriliyor. Oysa bizlerin çok yüksek kazançları yok. Yılbaşından bu yana elektriğe 3 kez zam geldi. Yakıta aynı şekilde zam geldi. Poşetler en büyük gider kalemlerimizden ve plastiğe ciddi zamlar geldi. Kiralarımız TEFE, TÜFE oranında yükseldi. Hangi girdi maliyetimize bakarsak bakalım yüzde 50-60 arasında arttı. Bizler üretici değiliz ki ürüne değer belirleyelim. Üretilen ürünü alıp masraflarımızı, maliyetimizi üzerine ilave ederek satış yapan yerleriz. Maliyetler eklendiğinde fiyatlar yükseliyor. Enflasyonun sebebi marketçi olamaz. Arkadaşlarımız ayakta kalma mücadelesi veriyor ve bir kısmı da kapatmak durumunda kalıyor.Kimse yeni şube açıp yeni istihdam sağlayamıyor.”
Geçmiş dönemlerde maliyetler hesaplanırken girdi maliyetleri cironun yüzde 16’sını oluştururken bugün yüzde 21’ine denk geldiğini dile getiren Aykun, “Fiyatlar arttı ise de ayakta kalmak için artırılıyor, çok kazanmak için değil. Tüm bu artışları fiyatlara yansıtmazsak nasıl ayakta kalabiliriz?” sorusunu yöneltti.
“Depolarımızda ürün olması fırsatçılık değil”
Deposunda ürün bulunan marketlerin ‘stokçulukla’ suçlanmasını doğru bulmadıklarına da değinen Mustafa Aykun, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bir depo malım olduğunu düşünelim. Paramı korumak adına ürünün fiyatının düşük olduğu bir dönemde bir depo mal almışım ve bu ürünü o günün fiyatlarından satmaya başlamışım. Bu yaklaşımda nasıl bir yanlışlık olduğunu anlamakta zorlanıyorum. Üretici ürününe zam yaptıktan sonra bir perakendeci olarak düşük fiyattan satış yaparsam nasıl ayakta kalacağım? Eğer ürün fiyatı düşük olduğu dönemde ben mal almak yerine gidip döviz alsam ve ürün fiyatı yükseldiği dönemde yükselen dövizden paramı bozdursam kimse bana neden yüksekten bozduruyorsun, sen düşük fiyatla almıştın demeyecekti. Eğer ben fiyat daha da artacak diye ürünümü satmayıp depomda bekleterek piyasayı zora düşürsem o zaman hatalı davranmış olur, gerçek anlamda stokçuluk yapmış olurum. İkisi birbiriyle karıştırılmamalı.”
Aynı zamanda yüksek fiyatlarla aldıkları ürünlerin fiyatlarının zaman zaman düştüğüne de değinen Aykun, öyle durumlarda da yüksekten almalarına rağmen düşük fiyatla satmak durumunda kaldıklarını ve zarar ettiklerini söyledi. Ticaretin bir risk olduğunu, kazanmanın da kaybetmenin de her zaman mümkün olabileceğini belirten Aykun, hatalı değerlendirmelerle sektörün yıpratılmaması gerektiğini vurguladı.
"Enflasyonla mücadeleye katılıyoruz"
Perakendecilerin enflasyonla mücadele çalışmalarına da değinen Mustafa Aykun, “Bizler de toplum içinde aynı zamanda birer tüketiciyiz. Enflasyonun yükselmesinin hiçbirimize yarar sağlayacağına inanmıyoruz” dedi. Bu nedenle enflasyonla mücadelede perakendeciler olarak üzerlerine düşen görevi yerine getirmeye her zaman hazır olduklarını vurgulayan Aykun, “Bu konuda MTSO Yönetim Kurulu Başkanımızla da yaptığımız toplantılar oldu. Bu toplantıların sonunda şu anda tüm perakendeciler işyerlerinde enflasyonla mücadelede adına hükümetimizin belirttiği 50 adetinde üzerinde üründe yüzde 10’dan fazla indirimle elinden geleni yapmaktadır” ifadelerini kullandı.
“Küme çalışmalarına ağırlık vereceğiz”
Ulusal ve uluslararası marketler karşısında yerel marketlerin hem sayı olarak hem de maddi güç olarak zayıf kaldığını anlatan Mustafa Aykun, komite olarak bu sorunun çözümüne eğilmek istediklerini söyledi. Bu nedenle rekabetçi yapılarını güçlendirecek çalışmalar öngördüklerini ifade eden Aykun, küme çalışmalarına ağırlık verip yerel marketleri bir araya getirip alım birliğine gitmek istediklerini anlattı. Bunun iki şekilde olabileceğini dile getiren Aykun, “Hem satış yapacağımız malın alımında, hem sarf malzemelerimizin alımında birlikte hareket edebiliriz hem de bankalarla çalışmalarımızda ya da muhasebe hizmeti alımında birlikte çalışabiliriz” dedi. Her bir marketin muhasebe işlemleri için ciddi ödemeler yaptığını, ortak bir muhasebe hizmeti alınarak bu maliyetlerin aşağı çekilebileceğini anlatan Aykun, “Türkiye’de Marketler Birliği ilk olarak Mersin’de kuruldu. O dönem 33 yerel market bir araya gelerek bahsettiğim bu uygulamayı gerçekleştirmişti. Kısaca bu alanda tecrübemiz var ve bu sıkıntılı dönemde tekrarlayabiliriz” diye konuştu. Bu tür önlemlerin yerelde daha rahat alınabileceğini, ulusal organizasyonlarla bu çalışmanın zor olacağını da dile getiren Aykun, “Çünkü İstanbul ya da Ankara’daki bir yerel marketin sıkıntıları ile bizlerinki aynı değil. Yerelde bir birlik oluşturulması halinde uygulamak da olaylara müdahale etmek de daha pratik oluyor” değerlendirmesini yaptı.
“Toptancılarla birlikte hareket etmek istiyoruz”
Perakende ve toptancıların birbirinden ayrılamayacak iki sektör olduğuna da işaret eden Mustafa Aykun, ortak çözümler üretebilecekleri ortak sorunlara sahip olduklarını söyledi. Bu nedenle toptancılarla bir araya gelecekleri toplantılar düzenlemek istediklerini anlatan Aykun, “Toptancılar da zor günler geçiriyor. Biz toptancıların da sıkıntı yaşamasını istemiyoruz. Toptancıların zarar görmesi demek perakendecilerin direk fabrikalardan alım yapmak zorunda kalması anlamına gelir. Eğer fabrikalara bağımlı kalırsak çok zorlanırız. Bu nedenle güç birliğine gidip iki sektör arasında nasıl bir dayanışma yapabileceğimizi doğru saptamalıyız” ifadelerini kullandı.
Konuşmasının sonunda kredi kartı komisyonları ve Sodexho ile yaşanan sorunlara da değinen Aykun, 0,99’dan 2’ye çıkan kredi kartı komisyonlarının da Sodexho yüzde 10 komisyonun da marketleri büyük ölçüde zorladığını söyledi. Komite olarak bugüne kadar yaptıkları çalışmalarda sektör temsilcilerinin sorunlarını tespit etmeye gayret ettiklerini vurgulayan Aykun, bundan sonrasında öncelik sırasına göre bu sorunların çözümü adına adımlar atacaklarını sözlerine ekledi.