Maliye Bakanı Naci Ağbal KDV’lerden tüm kesimlerin şikayetçi olduğunu hatırlatarak, “Hem toplayanlar olarak biz memnun değiliz hem de ödeyenler olarak siz. Dolaylı vergilerde reform yapmalıyız. Bunu da KDV ile başlatıyoruz” dedi. İşadamları ile temas halinde yeni çalışmalarına yön vereceklerini bildiren Ağbal, “Orta ya da uzun vadede değil, çok kısa zamanda KD V ve ÖTV’lerle ilgili çalışmamız olacak” ifadesini kullandı.
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası’nda (MTSO) Maliye Bakanı Naci Ağbal’ın da katılımıyla ‘İstihdam ve Üretim Destekleriyle Vergisel Düzenlemeler’ konulu toplantı gerçekleştirildi. Toplantıya Mersin Valisi Özdemir Çakacak, Büyükşehir Belediye Başkanı Burhanettin Kocamaz, MTSO Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Aşut’un yanı sıra; MTSO Yönetim Kurulu Üyeleri, çok sayıda bürokrat ve işadamı katıldı.
Toplantıda Türkiye ekonomisine ilişkin genel bir sunum yapan Bakan Ağbal, küresel ekonomideki gelişmeleri, bu gelişmelerden Türkiye’nin nasıl etkilendiğini değerlendirdi. Maliye politikasında hükümetin uyguladığı yeni teşvik paketleri hakkında da bilgi veren Ağbal, özellikle yapısal reformlar üzerinde durdu.
İlk olarak dolaylı vergilere değinerek bu konuda en kısa sürede yeni düzenlemeler yapılacağını müjdeleyen Bakan Ağbal şunları söyledi:
“Yatırım ve üretimin üzerinde yük oluşturan, işletmelerin finansal yükünü artıran, kayıt dışılığa yönlendiren dolaylı vergiler var. Yapacağımız düzenlemelerle en kısa zamanda dolaylı vergilerden topladığımız para azalacak ama dolaysız vergiden topladığımız parayı da artırmalıyız. Vergide adalet, dolaylı vergilerden başlar. Bugün kimse kurumlar vergisi, gelir vergisinden şikayet etmiyor ama KDV oranlarından herkes şikayetçi. Demek ki orada sorun var. Orta ya da uzun vadede değil, çok kısa zamanda KDV ve ÖTV’lerle ilgili çalışmamız olacak. Bu çalışmayı da sizlerle birlikte yaparak herkesin takdir edeceği güzel adımları birlikte atacağız.”
Kimi sektörlerde alım satımlar sırasında da KDV uyuşmazlıkları yaşandığını hatırlatan Bakan Ağbal, “Bazen yüzde 8 KDV ile alıyorsunuz, yüzde 1 KDV ile satıyorsunuz ve üzerinizde KDV yükü kalıyor. Bunu da kaldırdık. İndirimli orana tabi işlemlerde yıl içinde vatandaş nakit olarak iade imkanına kavuşabilsin ki finansman sıkıntısı yaşanmasın” diye konuştu. Vergi iadelerinin rahat alınabilmesi adına ihtisas vergi daireleri kurulmaya başlandığını da hatırlatan Ağbal, en kısa sürede Mersin’de de böyle bir vergi dairesi açılacağını, dış ticaret kenti Mersin’in bu konudaki sıkıntılarının azaltılacağını söyledi.
“Dünyadaki en büyük tehdit özel sektör yatırımlarının azalması”
Dünya ve Türkiye ekonomisine yönelik açıklamalar da yapan Naci Ağbal, dünyada ülkelerin borçluluklarının arttığını, yatırım ve üretimin ise azaldığını söyledi. “Dünyada şu anda bana göre en büyük tehdit özel sektör yatırımlarının aşağı inmesi” diyen Ağbal, bu yatırımların Türkiye’de de azaldığını bildirdi. Büyüme oranı artınca, fırsatlar artınca yatırımların durmasının normal olduğunu kaydeden Ağbal şöyle konuştu:
“Küresel yatırımlardaki azalma bizim için risk. Yapısal reformlarda tüm dünyada bir gecikme var. Gelişmekte olan ülkelerin en büyük sıkıntılarından biri sorunlarını halının altına süpürmeleri. Kimse yapısal sorunlara yapısal çözümler üretmiyor. ABD’de görülen çözülme ya da siyasi çalkantıların altında yatan esas sebep, AB ekonomilerinin içine düştüğü yapısal sıkıntılar var ama bunu çözecek siyasi idare yok. Bunun üzerine gidecek güçlü siyasi temsil yok. 2017 Avrupa’da seçim yılı ama kimse bu yapısal reformlara yönelik bir politika üretmiyor. Bu da ekonomiler üzerinde olumsuz etki oluşturuyor.”
“Tüm dünyada belirsizlikler var”
Tüm dünyada Türkiye ekonomisini de etkileyecek belirsizlikler yaşandığını anlatan Naci Ağbal, bu belirsizliklerin ABD seçimleri ile başladığını söyledi. Seçimlerde beklentinin aksi sonuçlar alındığını kaydeden Ağbal, şunları söyledi:
“Donald Trump’ın kamu harcamalarını artırıp vergileri düşürmesi beklentisi vardı ama oralarda da ortaya konulan politikaların kısa sürede uygulanması mümkün gözükmüyor. Bu bir belirsizlik unsuru ve küresel ekonomiyi olumsuz etkiliyor. ABD Merkez Bankası bu yıl 3 kez faiz artıracağını söylüyor. Mart’ta bir artırım geldi. Önümüzde 2 artırım daha var. Böyle olması bizim gibi gelişmekte olan ülkeleri de etkiliyor ve bir risk oluşturuyor. Bu dönemde AB’nin geleceği de ciddi anlamda tartışılıyor. Bu bölgedeki dalgalanmalar da bizim için risk oluşturuyor. Ayrıca bir de jeopolitik riskler var. Komşu ülkelerimizdeki savaşlar, siyasi istikrarsızlıklar risk oluşturuyor.”
“Türkiye, büyüme liginde başarılı performans ortaya koydu”
Bu riskler arasında Türkiye’nin çok pembe bir tablo çizmese de göstergelerinin iyi olduğunu kaydeden Bakan Naci Ağbal, “Türkiye gerçekten büyüme liginde başarılı performans ortaya koyuyor” dedi. Türkiye’nin 2010 – 2015 arasında ortalama yüzde 7,4 büyüdüğünü bildiren Bakan Ağbal, Çin ve Hindistan’ın da dahil olduğu tüm gelişmiş ülkelerin bu dönemdeki büyüme ortalamasına bakıldığında oranın yüzde 5,4 olduğunun görüleceğini söyledi. Küresel krizin getirdiği etkilere rağmen Türkiye’nin olağanüstü bir büyüme sağladığını anlatan Ağbal, bu başarının arkasında özel sektörün bulunduğunu dile getirdi.
15 Temmuz sonrasında Türkiye ekonomisinde hızlı bir yavaşlama olsa da yapılan düzenlemelerle kredilerde artış yaşanmaya başladığını, iç talepte kısmi canlanmaların oluştuğunu, sanayi üretiminde toparlanma olduğunu, güven endeksinde artışların başladığını kaydeden Ağbal, “Bu da ekonomide yeniden toparlanma olduğuna işaret ediyor” dedi.
“Türkiye, kamu maliyesi performansı takdir topluyor”
Türkiye’nin kamu maliyesi performansının da takdir topladığına dikkat çeken Naci Ağbal, mevcut durumda Türkiye’nin kamu borcunun milli gelire oranının yüzde 30’un altında olduğunu ifade ederek, bu rakamın gelişmekte olan diğer ülkelerde ve Avrupa’da yüzde 60, 90’larda olduğunu söyledi. Bütçe açığına da değinen Ağbal, “Bütçe açığımızın milli gelire oranı yüzde 1. OECD ülkelerinde bu oran yüzde 3, bir kısım Avrupa ülkelerinde ise yüzde5’in üzerinde” dedi.
“Güç dengesi doğuya kayıyor”
Dünya nüfusunun giderek yaşlandığını anlatan Naci Ağbal, bunun önemli bir risk olduğuna dikkat çekerek, mutlaka bu konuda tedbir alınması gerektiğini vurguladı. Nüfus planlamasına karşı geliştirilen politikanın doğru bir politika olduğunu kaydeden Ağbal, “Yaşlanan nüfus ülkelerde ekonomik verimliliği ve kamu dengelerini bozuyor. Önümüzde ciddi bir fırsat var. Sanayi 4.0’ı bu dönemde yakalarsak ciddi bir atalım yapabiliriz. Yoksa geri kalırız” değerlendirmemsi yaptı.
Dünyada güç dengelerinin doğuya kaymaya başladığını da belirten Ağbal, “1980’lerde Kuzey Amerika ve Avrupa olmak üzere iki güç merkezi vardı. Şimdilerde ise ekonomik merkez Uzakdoğu’ya kayıyor. Artık Pasifik ciddi bir güç merkezi. Üretimin daha fazlası burada yapılıyor, teknoloji burada üretiliyor. Ülke olarak dış dünyayı değerlendirirken güç merkezlerindeki değişimi de iyi takip etmeliyiz”
Tüm dünyanın bunu gördüğünü ve Amerika’nın uçuşlarda getirdiği laptop yasağının da buna bağlı olduğunu kaydeden Naci Ağbal şunları söyledi:
“Global uçuşlardaki merkezler de değişiyor. 1960’larda Kuzey Amerika ve Avrupa merkezdi. Ancak bu merkez giderek ülkemize doğru kaydı ve Türkiye’ye, İstanbul’a geldi. Şu anda bizim 3. Havaalanı yatırımı yapma sebebimiz de bu. Havacılık sektörünün geldiği bu trendi yakalayabilmek. Türkiye böyle bir avantajı yakaladı, kaçırmamalıyız. Yoksa bizim merkez olma özelliğimiz bir başka durağa gider. THY bu dönemde çok gelişti. Özellikle son 7-8 yıldır transit yolcu sayımız aritmetik değil geometrik olarak büyüdü. Bugün THY’nin İstanbul çıkışlı uçaklarından ABD’ye gidişinde laptop yasağı getiriliyor. Çünkü THY’nin uçan yolcu profili değişti. Sürekli yolculuk yapan bir grup var ve yaş ortalaması 18-35 arasında. Bunlar teknolojiyi çok iyi kullanıyor, ticareti, finans sektörünü yönlendiriyor ve neredeyse 24 saat bilgisayarlarıyla iş yapıyor. THY business class dahil bu segmentten ciddi yolcu alıyor. Siz böyle bir kural getiriyorsunuz. Dünyada ortaya çıkan korumacılık eğiliminin geldiği noktalara bakıyorsunuz. Zamanında dünyada her şeyi biz yaparız diyenler şimdi korumacı oldu. Zamanında küreselleşmeyi savunanlar korumacı oldu. Şimdi biz liberalleşmeyi savunuyoruz.”
“Mersin, büyük ölçekli yatırım alabilecek az sayıda şehirden biri”
Konuşmasının sonunda yatırım teşviklerine değinen Naci Ağbal, Mersin’in büyük ölçekli yatırım alabilecek az sayıda şehirlerden birisi olduğunu anlattı. Türkiye’nin ithal ettiği ürünleri yerli olarak üretmek istediklerini ve bunun için de Süper Teşvik Paketi adı altında önemli destekler verdiklerini anlatan Ağbal, Mersinli işadamlarını yatırıma davet etti. Ağbal bu destekleri şöyle sıraladı:
“-100 liralık yatırım yapana. 200 lira iade edilecek. Yatırımın iki katı tutarında vergiyi almaktan vazgeçiyoruz. Bunu da yatırım döneminde elde ettiğiniz diğer kazançlardan elde edeceğiniz gelire de uyguluyoruz.
- Ben önümü göreyim 10 yıl benden kurumlar vergisi alma derseniz onu da yapıyoruz.
-Gümrük vergisi muafiyetleri bu sistemde daha da gelişmiş olacak.
-10 yıl boyunca çalıştırdığınız elemanın gelir vergisi stopajını, yine 10 yıl boyunca iş veren sigorta prim desteğini almıyoruz
-Kamuya dair bir arsaya yatırım yapacaksanız mülkiyetini bedelsiz veriyoruz.
-Enerji desteği veriyoruz. Enerji maliyetlerinin yüzde 50’sini biz karşılıyoruz.
- Biraz kredi kullanmanız gerekirse kredinin faizini devlet olarak biz ödeyeceğiz.
-Devlet stratejik gördüğü bir alanda hibe desteği de verecek.
- Çalıştırdığınız nitelikli personelin ücretini devlet olarak biz vereceğiz.
-Tek başınıza yatırım yapıyorsanız ortak arıyorsanız devlet olarak bu ülkenin kaderini değiştirecek bir yatırımsa yüzde 49’a kadar ortak da olacağız. Yine yönetim sizde olacak. İlelebet de ortak kalmayacağız. İlk başta şirkete sermaye koyma noktasında inisiyatif alacağız.
-Yatırım sonrası devlet belli bir süre alım garantisi versin diyorsanız belli bir noktaya kadar alım garantisi de vereceğiz.
-Size özel altyapı yatırım desteği de vereceğiz. Fabrikadan limana özel demiryoluna mı ihtiyacınız var döşeriz. Size özel karayolu bağlantısı yapacağız. Siz fabrika yatırımına başladığınızda devlet olarak o yatırımın gerektirdiği altyapıyı eş zamanlı yapacağız.
-Tüm izin ruhsat, gibi bürokratik işlemler bu yatırımda aranmayacak. Bu teşvikler yapılırsa ülke önemli ölçüde büyüyecek ve rekabet liginde bir üst sıraya gelecek.”
Aşut: “Tarımda KDV uyumsuzluğu giderilmeli”
Toplantıda konuşan MTSO Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Aşut ise ilk olarak tarım sektöründe yaşanan KDV uyumsuzluğuna değindi. Tarımın Mersin’in omurga sektörü olduğunu hatırlatan Aşut, ancak alım satımlardaki KDV uyumsuzluğunun sıkıntıya neden olduğunu anlattı. Taze sebze ve meyvede, hububatta, bakliyatta ve et ürünlerindeki KDV’nin alımlarda yüzde 1, satışta ise yüzde 8 uygulandığını hatırlatan Aşut şunları söyledi:
“Alım ve satımlarda KDV’nin eşit olması ve yüzde 1 olarak revize edilmesi gerçekten tarım-gıda ve hayvancılık sektörü için hayati bir adım olacaktır. Çünkü üreticiden tüketiciye olan zincirde fiyatların aşırı artmasında KDV yükü ciddi bir kalem teşkil etmektedir. Genel anlamda; yüksek KDV ile alıp, düşük KDV ile satmanın ekonomi üzerinde yarattığı bu olumsuz yük, özellikle enflasyonu tetikleyen özelliğiyle ülke ekonomisinin omurgası olan KOBİ’leri zorlamaktadır. Elbette bu indirim ve desteklerin yarattığı avantajların kalıcı hale gelmesi de önemlidir.”
Tarımda özellikle taze meyve ve sebzenin merkezi olan Mersin’de girişimcilerin ağırlıklı olarak KOBİ niteliği taşıdığını hatırlatan Şerafettin Aşut, bu nedenle Rusya’nın ithalat yasağından büyük ölçüde etkilendiklerini de kaydetti. Bu yasakların devam etmesinin sektörü zorlayacağını vurgulayan Aşut, “Bu sorunun da çözümlerinin masada olduğunu biliyor ve umutlanıyoruz” dedi.
“Vergi Mevzuatındaki değişiklikler kalıcı olmalı”
Ardından vergi mevzuatına değinen Şerafettin Aşut, bu alanda yapılan değişikliklerin kalıcı hale gelmesinin işletmelerin bütçelerini yaparken bu hususta yanılma paylarını en aza indirip ileriye dönük projeksiyonlarını daha kolay tespit etmelerine imkan tanıyacağını söyledi.
Yurt dışından sağlanan kredilerde, Kredi Kaynak Destekleme Fonu (KKDF) oranlarındaki indirimlerin kalıcı hale getirilmesi ve yurt içindeki kredilerde; özellikle, imalat sektöründe, buna uygun teşvik ve istisnaların getirilmesinin ise dünya ile rekabet gücünü artıracağını kaydeden Aşut şöyle konuştu:
“KDV iadelerinde, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin de hızlı iade sistemi içine dahil edilmesi KOBİ’leri daha da güçlendirecektir. Şirketlerin, hissedarlarına dağıttıkları kar payları üzerinden alınan stopaj yükünün hafifletilmesi ve bununla ilgili mali tabloların düzeltilmesi hususunda gerekli kolaylıklar sağlanması hem kamu hem vatandaş hem de mali tablo kullanıcıları gibi, tüm paydaşları mutlu edecektir.”
Vergilerde belirlilik ve basitlik sağlanması gerektiğine de değinen Aşut, bu ilkenin kurallara uyumu geliştireceğini ve sisteme saygıyı artıracağını, karışıklıklardan kaynaklanan davaları da azaltacağını vurguladı.
Toplantı, Mersin Valisi Özdemir Çakacak ile MTSO Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Aşut'un Bakan Naci Ağbal'a hediye takdimi ve ardından MTSO Sergi Salonu'ndaki fotoğraf sergisinin gezilmesi ile sona erdi.
