Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) ev sahipliğinde gerçekleştirilen Türkiye-Tataristan İş Forumu Ankara’da sona erdi. Türk ve Tarar heyetleri arasındaki ikili görüşmelerinin ardından başlayan Forum’un sonunda iki ülke arasında karşılıklı işbirliği anlaşmaları da imzalandı.
Tataristan Cumhurbaşkanı Rustam Minnihanov, T.C. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Rusya Federasyonu Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov ve DEİK/Türkiye-Rusya İş Konseyi Başkanı Tuncay Özilhan’ın katılımları ile gerçekleştirilen DEİK/Türkiye-Tataristan İş Forumu’nda konuşan Bakan Zeybekci, Tataristan’daki en büyük yatırımların Türk yatırımlar olduğuna değindi. Tataristan’daki yatırımların her geçen gün artarak devam ettiğini görmekten memnuniyet duyduğunu kaydeden Zeybekci, ‘Biliyorum ki oraya giden şirketlerimiz Tataristan üzerinden Rusya Federasyonu’nun birçok yerine ulaşıyor. Rusya nüfusunun hemen hemen yarısına hitap eder hale gelmiş olmak ekonomik anlamda son derece önemli. Tataristan ve Türkiye’nin iyi niyeti bir yere kadar. Sürecin devamında iki ülke liderinin çizdiği 100 milyar dolarlık hedefe ulaşmak geliyor. Asıl önemli aktör Rusya Federasyonu ile Türkiye arasındaki ilişkilerin gelişmesi” dedi.
“Türk taşımacılarına vize verilmiyor”
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Türkiye-Rusya arasındaki ilişkileri değerlendirirken, “Maalesef iki ülke liderinin bir an önce bütün alanlarda Kasım 2015 öncesine dönülmesine ilişkin verdiği talimat Türkiye tarafından kayıtsız şartsız bir anda yerine getirilirken, dostumuz Rusya'nın ayak sürüdüğünü görmek de bizi üzüyor” dedi. Zeybekci sözlerini şöyle sürdürdü:
“9 bin olan taşıma kotası 2 bine indirildi. 2 bine indirilen bu taşıma kotasındaki 2 bin kotayı bile kullanamıyoruz. Çünkü Türk taşımacılarına vize verilmiyor. Rusya’daki Türk yatırımcılarının istihdamı için gerekli olan Türk çalışanları Türkiye’den götürülemiyor. Hala Sayın Rusya Federasyonu Başkanı’nın sebze-meyve ithalatı ile ilgili Türkiye’nin önünün açılması ile ilgili verilmiş olan talimatta maalesef atılan adımlar hala yeterli değil. Biz Rusya ve Türkiye’nin iki ülke için inanılmaz bir fırsat olduğuna inanıyoruz. Dünyanın hiçbir yerinde birbirini bu kadar tamamlayacak iki ülke yoktur. Rusya ve Türkiye birbirine asla rakip olamayacak iki ülkedir. Türkiye’de olmayan birçok şey Rusya’da, Rusya’da olmayan birçok şey ise Türkiye’dedir. Onun için bu fırsatı kaçırmamak gerekir.”
“Rusya’da üretimi yapılan ürünlere rakip değiliz”
Bakan Zeybekci, Türkiye'nin Rusya'da üretimi yapılan ürünlerle ilgili hiçbir alanda Rus şirketlerine rakip olma niyeti taşımadığına dikkat çekerek “Rusya'da her ne üretiliyorsa zarar verici şekilde mal satmanın peşinde değiliz. Nasıl ki kendi ülkemizdeki üretim alanlarıyla ilgili hassasiyetlerimiz varsa Rusya'nın da bu yöndeki hassasiyetlerine saygı gösteriyoruz” dedi. Rusya'ya mutlaka domates, yaş sebze meyve satma peşinde olmadıklarını vurgulayan Zeybekci, gerekiyorsa Rusya'da, yatırım anlamında en cesur olan Tataristan'da yaş sebze ve meyve üretilmesiyle ilgili Türk yatırımcıların üretim için de her türlü desteği vermeye hazır olduklarını söyledi. “Sayın Cumhurbaşkanının şu anda domates, sebze, meyve üretimiyle ilgili özel gayretleri var. Desteklediğimizi bilmelerini isterim” diyen Zeybekci, Türkiye’nin şu anda seracılıkta çok önemli bir tecrübeye sahip olduğunu vurguladı.
“Türkiye’de Tataristan açısından da önemli fırsatlar var”
Kazan'a Türk yatırımcıların gitmesini öneren Bakan Zeybekci, Türkiye'de de Tataristan açısından önemli fırsatlar bulunduğunu kaydetti. Zeybekci, “Tataristan'ın petrokimya sanayi ve endüstrisinde en son ürüne kadar fırsatları değerlendireceklerine inanıyorum. Türkiye olarak petrokimya alanındaki cari açığımız yaklaşık 20 milyar dolar civarında. Bu açığın Türkiye'de yatırımlarla kapatılması, bu fırsatın değerlendirilmesi, böyle bir alanın değerlendirilmesi için Türkiye olarak Başbakanımızın ve Cumhurbaşkanımızın desteklediği proje bazlı teşvik sisteminin bütün imkanlarını, Tataristan şirketlerinin emrine vereceğimizi bilmelerini istiyorum” diye konuştu.
Minnihanov: “Tataristan ekonomisi Türk yatırımcılarla gelişiyor”
Rusya Federasyonu'na bağlı Tataristan'ın Cumhurbaşkanı Rüstem Minnihanov, Türk iş adamlarının Tataristan'da yaklaşık 2 milyar dolarlık yatırım yaptığını belirterek, "Tataristan ekonomisi Türk yatırımcıların yaptığı yatırımlar sayesinde gelişiyor" dedi. Tataristan'daki Türk şirketlerinden bazılarının ülkenin en büyük vergi mükellefi olduğuna dikkati çeken Minnihanov, Türk şirketlerinin Tataristan'da ürettiği ürünlerin yalnızca Rusya ve Tataristan'da değil, diğer ülkelerde de talep gördüğünü söyledi.
Vize muafiyeti konusunda Rusya’nın Ankara Büyükelçiliği ile ortak çalışmalar yaptıklarını anlatan Minnihanov, çoklu vize uygulamasının alternatif bir yöntem olabileceğini dile getirdi.
Hava ulaşımının önemine değinen Minnihanov, Türk Hava Yolları ile temasa geçerek Türkiye ile karşılıklı seferlerin haftanın her günü yapılması taleplerini ilettiklerini bildirdi.
Türk firmalarla yaptıkları ortak projeler sayesinde Tatar orman ürünlerine talebin arttığını anlatan Minnihanov, ithal ürünler yerine kendi ürünlerini üretmeye başladıklarını ve esaslı bir ham madde tedarikçisi haline geldiklerini ifade etti.
Karlov: "Milli paraların kullanılması önemli"
Rusya'nın Ankara Büyükelçisi Andrey Karlov da Türkiye ve Rusya arasında yaşanan gerilimli dönemin geride kaldığını belirterek, iki ülke arasında 100 milyar dolarlık ticaret hedefinin aşılması gerektiğini söyledi.
Karlov, Tataristan iş adamlarının, anti damping soruşturmalarının sonlandırılması, yatırımlar için elverişli koşulların yaratılması ve gümrük vergilerinin azaltılması konusunda Türkiye'nin adım atmasını beklediklerini dile getirerek, “Orta vadede, ortak yatırım fonu kurulması, bankacılık ve finansman alanında iş birliği çok önemli. Ayrıca ikili alışverişte milli para birimlerinin kullanılması da yine bu planda önemli bir yer tutuyor” dedi.
Tataristan Cumhuriyeti Yatırım Geliştirme Ajansı Başkanı Taliya Minullina da Tataristan’a yapılan yabancı yatırımlar bakımından Türkiye’nin ilk sırada yer aldığını belirterek, “Yatırım konusunda Türk yatırımcılar çok süratli karar veriyor ve bu kararlar hemen hayata geçiriliyor. Yani karar verme aşamasıyla üretime geçme aşaması arasındaki zaman çok kısa. Türkler bu konuda işin ehliler” diye konuştu.
Minullina, yatırımlar konusunda özellikle sağlık sektörüne öncelik verdiklerini, petro kimya, enerji ve makine imalatı alanlarında da yatırımlara devam edeceklerini kaydetti.
Özilhan: “Tararistan’daki yabancı yatırımın dörtte biri Türklere ait”
DEİK/Türkiye-Rusya İş Konseyi Başkanı Tuncay Özilhan ise, Tataristan’da faaliyet gösteren yabancı sermayeli şirketler arasında Türk firmalarının ilk sırada olduğunu vurguladı ve bölgedeki yabancı yatırımların yaklaşık dörtte birinin Türkiye menşeili olduğunu belirtti. Son yıllarda bölgesel iş olanaklarından yararlanmak amacıyla faaliyetlerini Moskova dışındaki bölgelere yaymak için adımlar atan Türk şirketleri için Tataristan’ın büyük bir potansiyel vaad ettiğini belirten Özilhan, 2001’de 7,7 milyon ABD Doları olan karşılıklı ticaret hacminin 2014’te 509 milyon ABD Dolarına ulaştığını, 2015’te ise 208 milyon ABD Dolarına gerilediğini söyledi. Türkiye–Tataristan ticaretinde gümrük işlemlerinin hem Tataristan gümrüklerinde hem de Rusya’nın diğer gümrüklerinde yapıldığını hatırlatan DEİK İş Konseyi Başkanı Özilhan, gerek Türkiye’nin Tataristan’a ihracatının, gerekse toplam ticaret hacminin resmi rakamlardan daha fazla olduğunun tahmin edildiğini belirtti.
İş Forumu sonunda aralarında TÜBİTAK, Tataristan Ekonomi Bakanlığı, Gebze Organize Sanayi’nin de bulunduğu özel sektör-özel sektör ve özel sektör-kamu kurumları arasında üç işbirliği anlaşması imzalandı.
