Bir taraftan Irak’a doğrudan ihracat yapan Türkiye, diğer taraftan Irak’a yapılan transit ticaretin önemli bir merkezi. Bu nedenle Habur Sınır Kapısı’nın kapatılmasının ardından yaşanan sıkıntılar gün geçtikçe artıyor. Sektör temsilcileri bu sıkıntılı süreçte maddi kayıpları yanında pazarı kaybetme endişesi de taşıyor. Alternatif güzergah olarak Gürbulak Sınır Kapısı görülse de orada da olumsuz hava koşulları, araç yığılmaları ve İran’ın keyfi uygulamaları nedeniyle bu kapıdan da beklenen düzeyde sonuç alınamıyor.
Lojistik sektöründe faaliyet gösteren firmalardan Mersin Limanı’na, ihracatçıdan taşımacılara kadar birçok sektör bu dönemde birlikte hareket ederek yaşanan olumsuz tablodan en az hasarla çıkmanın yollarını arıyor.
Habur Sınır Kapısı’nda bekleyen araç sayısının 10 binleri aşması endişeleri artırıyor. Sorunun çözümü için Mersin Ticaret ve Sanayi Odası’nda (MTSO) bir araya gelen konunun tarafları çözüm için fikir alışverişinde bulundu. MTSO Yönetim Kurulu Üyesi Ufuk Maya başkanlığında MTSO’da toplanan UND, Deniz Ticaret Odası, Mersin Limanı, Akdeniz İhracatçı Birlikleri (AKİB), Mersin Antrepocular Derneği, Mersin Üniversitesi ve konuyla ilgili MTSO Meslek Komiteleri temsilcileri sıkıntıları masaya yatırıp çare aradı. Hedef, bu dönemde yaşanan sıkıntıları daha yüksek sesle duyurabilmek adına birlikte hareket etmek ve sıkıntılar geçinceye kadar konunun taraflarının birbirine olan desteğinin artırılmasını sağlamak.
Sektör temsilcilerinin yaralarının sarılması adına ilgili bakanlıklardan, bankalara, armatörlerden, acentelere kadar konunun tüm paydaşlarından çeşitli talepler var.
Toplantı sonunda hazırlanan raporda bu talepler şöyle belirlendi:
Habur Sınır Kapısı’nda yaşanan sıkıntılar ve çözüm önerileri
SORUN-1: Habur Sınır Kapısı açılmasına rağmen günde 50-70 araç giriş çıkış yapabilmektedir. Şu anda Habur Sınır Kapısı’nda Habur Kapı – Katran mevkii arasında ciddi bir güvenlik sorunu bulunmaktadır. Bu nedenle kapı açılmış olsa bile randımanlı çalışamamaktadır.
ÇÖZÜM-1:Kapının randımanlı çalışması için tedbirler arttırılmalıdır.
SORUN-2: İhracatçıların anlaşma ve taahhütleri vardır. Birçok ürün elde kalmıştır. İade olmuştur.
ÇÖZÜM-2: Transit ticaret yapan ihracatlara gerekli destekler devlet tarafından sağlanmalıdır.
SORUN-3: Eximbank’a olan kredi ve ihracat taahhütleri sipariş iptalleri ve mal iadeleri sebebiyle ihracatçı firmalar büyük sıkıntı yaşamaktadır. İlerleyen günlerde yaşamaya da devam edeceklerdir.
ÇÖZÜM-3: Eximbank kredileri ve ihracat taahhütleri ertelenmeli ve özellikle iptal ve iade olan ürünlerde taahhüt aranmaması sağlanmalıdır.
SORUN – 4: Transit yükler Mersin Limanı’nda yığılmaya başlamış olup Mersin Liman İşletmesi sıkıntı yaşamakta, mevcut sahalar yetersiz kalmaktadır. Gelen bu transit yükler genellikle Gümrük Bakanlığı’nın antrepoya alınmasını yasakladığı yüklerdir.
ÇÖZÜM-4: Gümrük Bakanlığı’nın acilen bu yüklerle ilgili antrepolarda depolama izni vermesi gerekmektedir.
SORUN-5: Transit konteynerlerde büyük demorajlar, ardiyeler ile fuzuli işgaliyeler oluşmaktadır. Bu durum sıkıntı yaratmaktadır.
ÇÖZÜM-5: Armatör acenteleri ve Mersin Liman İşletmesi mücbir sebep göz önünde bulundurarak demoraj, ardiye ve fuzuli işgaliye bedellerinde indirim yapmalıdır.
SORUN-6: Transit taşımacılara verilen 72 saatlik yol geçiş süresi mücbir sebepten dolayı yetersiz kalmakta ve Gümrük Kanunu gereği nakliyeciler usulsüzlük cezalarına maruz kalmaktadır.
ÇÖZÜM-6: Gümrük Bakanlığı tarafından 72 saat olan sürenin uzatılması veya tolere edilmesi gerekmektedir.
SORUN-7: Ağır ve gabari taşımalarda alınan yol izin belgeleri mücbir sebepten dolayı sürelerini geçirmiş olup tekrar alınması gerekmemektedir. Bu durum taşımacılara ek maliyet getirmiştir.
ÇÖZÜM-7: Mücbir sebeplere takılan bu taşımacıların yol izin belgelerinin süreleri Ulaştırma Bakanlığı tarafından ya uzatılmalı ya da süre şartı aranmamalıdır.
SORUN-8: Mücbir sebep nedeniyle transit taşıma yapan nakliyeciler araç kredilerini, motorlu taşıtlar vergilerini, SSK primlerini ödeyememektedirler.
ÇÖZÜM-8: Acilen MTV, SSK ödemelerinin kriz bitene kadar alınmaması sağlanmalı ve bankalar ile finans kuruluşlarına olan borçların ertelenmesi sağlanmalıdır.
SORUN-9: Mücbir sebep nedeniyle lojistik sektör zarar görmüştür.
ÇÖZÜM-9: Zararların kalıcı etki bırakmaması sebebiyle lojistik sektöre destek verilmelidir.
SORUN-10: Transit taşıma yapan taşımalar mücbir sebep nedeniyle iç piyasaya yönelmiş olup bu durum iç taşıma yapan nakliye sektöründe de dengeleri bozmuştur.
ÇÖZÜM-10: Habur Sınır Kapısı biran önce eski performansına kavuşmalıdır.
KURUMLAR TARAFINDAN YAPILMASI GEREKENLER
1 – Kriz Koordinasyon Kurulu kurulmalı. Bu kurul bölgenin sivil toplum örgütleri ve ilgili kurum ve kuruluşlardan oluşmalı.
2 – Gelişmeler yakından takip edilmeli, bürokrasi üstü acil çözümler üretilmeli.
3 – Kurul katılımcıltvekili, Başbakan Yardımcısı Sayın Lütfü Elvan’la direk istişare yapılmalı. Acil yapılabilecek önlemler hızlandırılmalı.
