Adana ile Mersin Oda ve Borsa başkanları bölgelerin kalkınmasında büyük rol oynayan teşviklerden Çukurova’nın daha fazla yararlanabilmesi için ortak lobi oluşturulması görüşünde birleşti. Yatırım Teşvik Haritası’nda Adana’nın 2, Mersin’in 3. bölgede yer alması nedeniyle teşviklerden faydalanamadıklarını anlatan iki ilin Oda ve Borsa başkanları, özellikle ilçelere yatırımın cazip hale gelmesinin bölgenin kalkınmasında önemli rol oynayacağını düşünüyor.
Adana – Mersin Oda ve Borsaları Müşterek Toplantısı’nın ikincisi Tarsus Ticaret ve Sanayi Odası ev sahipliğinde gerçekleşti. Adana ile Tarsus Oda ve Borsa Yönetim Kurulu Başkanları, Meclis Başkanları ile Yönetim Kurulu Üyelerinin katılımıyla düzenlenen toplantıda ortak sorunlar tespit edilerek sorunların üzerine birlikte gidilmesi, güç birliği oluşturulması noktasında görüş birliğine varıldı. Toplantının gündemine ise teşvikler ve düzenlenecek ortak fuarlar damgasını vurdu.
Toplantıya Mersin Ticaret Borsası ve TOBB Ticaret Borsaları Konseyi Başkanı Ö. Abdullah Özdemir başkanlık yaptı. Mersin ve Adana’nın ekonomik göstergeleri hakkında katılımcıları bilgilendiren Özdemir, 2014 yılı verilerine göre Adana ve Mersin’in toplam ekonomik büyüklüğünün Bursa’dan daha düşük olduğuna dikkat çekti. Kişi başına düşen gelirde de Mersin’in Türkiye genelinde 30, Adana’nın ise 37’nci sırada yer aldığını anlatan Özdemir, 1987’de kişi başı gelirde Mersin’in 8, Adana’nın ise 17’nci sırada yer aldığını hatırlatarak, “Düzenlenen bu toplantılarla gerilemelerin nedenlerini tespit edip, çözülmesi noktasında birlikte atabileceğimiz adımları saptamalıyız. El ele verip rakamları yukarı çekerek bölge refahını artırıp işsizliği azaltmalıyız” ifadelerini kullandı.
Özdemir’in ardından toplantının açılış konuşmasını ev sahibi Tarsus Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı H. Ruhi Koçak yaptı. Konuşmasında ortak hareket etme çağrısında bulunan Koçak, ülkenin zor bir süreçten geçtiğini, bu süreci birlikte hareket edilip üyelere moral vererek, bardağın dolu tarafını göstererek el birliği ile en az zararla aşmak gerektiğini söyledi. “Ama diğer taraftan yaşadığımız olayları iyi değerlendirip ders de almalıyız” diyen Koçak, konuşmasını Tarsus olarak yaptıkları çalışmalar hakkında bilgi vererek sürdürdü. Tarsus’ta Gıda İhtisas Organize Sanayi Bölgesi kurulması yönünde çalıştıklarını, yer seçim aşamasına gelip ÇED sürecinde olduklarını anlatan Koçak, bu yatırımın Adana ve Mersin’in ortasında olması nedeniyle bölgeye önemli bir yatırım kazandırmaya hazırlandıklarını söyledi. Teknopark kurma çalışmalarının devam ettiğini kaydeden Koçak, sözlerini şöyle tamamladı:
“Projelerimizi hazırlarken bölgesel düşünmeye özen gösteriyoruz. Bu noktada değinmek istediğim bir konu da fuarlar. 10 senedir bunu konuşuyoruz ama artık verimi artırmak adına ortak fuarlar noktasına adım atmalıyız. Ayrıca güçlü bir lobi ile havaalanı yatırımını takip etmeye devam etmeliyiz. İşbirliğini sürdüren tüm Oda ve Borsalarımıza teşekkür ediyorum.”
Aşut: “Bölgesel dayanışmaya ihtiyacımız var”
Bölgenin kalkınması için bölgesel dayanışmanın önemine dikkat çeken Mersin Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Şerafettin Aşut ise toplantıdaki konuşmasında şu ifadelere yer verdi:
“Adana ve Mersin olarak Çukurova’yı paylaşıyoruz. Merkezi yönetimin gözünde TR-62 olarak bir ve beraber görülüyoruz. ÇKA’da bölgenin kalkınmasında beraber hareket ediyoruz. Demografik yapımız, kent kültürlerimiz çok benzer. Bu kadar ortaklık içinde Mersin ve Adana’ya sınır çizmek çok zor. Tüm şartlar birlikte hareket etmemizi gösterirken, yapay ayrımlarla potansiyelimizi yok etmeyelim. Basit “kent milliyetçiliği” ile bir birimize zarar vermeyelim. Bunları aşmak konusunda çok yol aldığımızı düşünüyorum. İki kentin ekonomisinin yöneticileri olarak daha vizyonel olmalıyız. Dünyada artık ülke ve kentlerin değil, bölgelerin yarıştığını unutmayalım. Kalkınmayı bölgelerin sağladığını unutmayalım. Bölgemizin etrafı bir ateş çemberine dönüyor. Pazarlarımız savaşlar ve siyasi istikrarsızlıklardan dolayı güvensiz hale geliyor. Bunun için bölgesel dayanışmaya daha çok ihtiyacımız var. Adana ve Mersin’in bir ve beraber olmaya her zamankinden daha çok ihtiyacı var. Duygusal değil, gerçekçi olmalıyız. Bu anlamda Mersin ve Adana Odaları olarak, iş dünyası olarak daha çok bir araya gelmeliyiz. Daha çok ortak proje yapmalıyız.”
Dayanışmayı, ortak gelişimi her iki kentin iş dünyası olarak sağlayabileceklerini, iş dünyasının birlikteliğinin kurumların işbirliğini de zorunlu hale getireceğini vurgulayan Aşut, o zaman gerçek Adana – Mersin lobi gücünün ortaya çıkacağını anlattı. Mersin ve Adana’nın kaderi ve geleceğinin ben değil biz demekten geçeceğini vurgulayan Aşut, bu nedenle bu tür buluşmaları önemsediğini sözlerine ekledi.
Kaya: “Havaalanı yatırımını sıkı takip etmeliyiz”
Tarsus Ticaret Borsası Başkanı Murat Kaya da birlikteliğe vurgu yaparak bölgenin tasalarının da sevinçlerinin de ortak olduğunu söyledi. Dünyada ekonomilerin artık bölgeselleştiğini, hatta şehirleştiğini kaydeden Kaya, dünya ticaretinin yüzde 60’ının şehirlerde gerçekleştiğini anlattı. Adana ve Mersin olarak birlikte hareket etmeleri halinde büyük başarılar elde edeceklerine inandığını kaydeden Kaya, bu noktada öncelikle bölgenin kalkınmasına önemli katkı sağlayacağına inandığı havaalanı ihalesinin takibine ağırlık verilmesi çağrısında bulundu. Ardından tarıma ilişkin değerlendirme yapan Kaya şunları söyledi:
“Tarım sektörü 2016’da Rusya krizi nedeniyle çok ciddi sıkıntılar yaşadı. Bunu aşacak bir model geliştirildi. Türkiye havza modeline geçti. Bunun Türk tarımı için oldukça uygun ve gerekli olduğunu düşünüyorum. Tarımda havza sistemine geçince ürünlerin desteklerinin bir an önce açıklanması gerekiyor. Muhtemelen eksiden olduğu gibi kilo başı değil, alan bazlı desteğe geçiliyor. Artık çiftçimiz pamuktan, mısırdan, soyadan kilo başı destek değil, ektiği tarlanın dönümü kadar destek alacak. Özellikle bölgemiz için önem taşıyan yağlı tohumlara desteğin artmasını bekliyoruz.”
Kıvanç: “Teşvikler noktasında birlikte çalışalım”
Adana Sanayi Odası Başkanı Zeki Kıvanç Çukurova Kalkınma Ajansı’nda Adana ve Mersin’in büyük bir başarıyla birlikte çalıştığını hatırlattı. Burada önemli projelere imza atıldığını kaydeden Kıvanç, bu projeler hakkında şu bilgileri verdi:
“Öncelikle Başkent Hastanesi’nden Akdeniz Anemisini bölgede bitirecek önemli bir proje geldi ve hiç tereddütsüz desteklemeyi kabul ettik. Ardından yine bölge için önemli Kimya Vadisi Projesi’nde tüm Oda ve Borsalarımız ortak çalıştı. Bu, Çukurova Üniversitesi ile devam ettiğimiz güdümlü bir proje. Türkiye’de üretilmeyen kimyasal ürünlerin formülünü üniversite verecek. Bu ürünler üretilecek. Türkiye’nin en büyük ithalat girdilerini kimyasal ürünler oluşturuyor. Dünyada da en büyük ticari emtialar arasında kimyasal ürünler geliyor. Katma değeri yüksek bir sektör. Kimya sektörü olmayan ülkelerde kalkınma da olmuyor. Bu nedenle bu ortak projeyi de önemsiyoruz.”
Ardından ortak yapılması gereken çalışmalara değinen Kıvanç, fuar konusu üzerinde durdu. Eş zamanlı yapılan fuarların katılımcıyı da yorduğun ve verim alınamadığını anlatan Kıvanç, dönüşümlü olarak fuar yapılması teklifini yineledi. Konuşmasının sonunda yatırım teşviklerine değinen Kıvanç şöyle konuştu:
“Teşvikle ilgili çok çalıştım teşvik mevzuatını geçen hafta bakana arz ettim. Mevcut teşviklerle bizim yatırım yapmamız kısmen mümkün. Teşviklerden istifade ederek yeni bir işletmeyi 20-25 yılda amorti edebiliyor. İlçe bazlı teşvikler verilmeli. Sanayiler ilçelerde çalışsa sonuç alınır. Sanayiciyi şehre getirmeyelim. Sonra neden köylerimiz, ilçelerimiz kalkınmıyor deniyor. Vergisel avantajlarla sanayici yatırım yapmıyor. Sonuç alamıyoruz. Üretim için teşvik şart. Teşvik olması için de bizim güçlü lobimiz olmalı. İlçelere teşvik verilmesi konusunda birlikteliğimizi gösterelim. İlçelerimizin ekonomik durumu ciddi teşvikler alan Doğu illerinin ekonomisinden daha iyi değil ancak şehir merkezinin ekonomik yapısına bakılarak ilçe bazlı teşvik verilmiyor. Bu konuyu anlatacak güçlü bir lobi oluşturmalıyız.”
Torunoğlu: “Muzun yan sanayisi desteklenmeli”
Geçen yıl düzenlenen ortak toplantıda dile getirdikleri Anamur Liman iskelesi ve gümrük kapısı konusunda ciddi yol alındığını anlatarak konuşmasına başlayan Anamur Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Ferudun Torunoğlu şu bilgileri verdi:
“Anamur Limanı iskelesi ihaleye çıktı. Destekler için teşekkür ederim. Yakında gümrük kapımızın ihalesi de yapılacak. Onu bekliyoruz. Bunun yanında ortak yapmamız gereken çalışmalara da değinmek istiyorum. Fuarlar bizim açımızdan da sıkıntı. Fuarlara çeki düzen verilmeli. Hiçbir görüş alınmadan alışveriş günleri düzenleniyor ve yüzde 80 katılım yabancı oluyor. Yerli esnaf sıkıntı yaşıyor. Bunlara bir standart getirilmeli. Bir diğer nokta Anamur’un tanıtımı. Turizm yönünün gelişmesi adına tanıtımda bize destek olmanızı bekliyoruz. Son isteğimiz ise tarımda. Bölgesel teşvikleri biz de önemsiyoruz. Bölgemizde muz gelişmiş ama yan sanayisi gelişmedi. Destekler olması halinde ambalajlama, paketleme sektörü de muz lifleri kullanılarak üretilecek ürünlerin sanayisi de gelişecektir.”
Şahbaz: “Adana’ya tarım ve hayvancılık desteği istiyoruz”
Adana Ticaret Odası Başkan Vekili Mehmet Şahbaz ise Adana’ya tarım ve hayvancılık desteği istediklerini anlattı. Tarım Bakanı ile yaptığı görüşmede de konuyu dile getirdiğini açıklayan Şahbaz, Adana’nın artık pamuk tüccarlığını, ağalığı bıraktığını artık ekonomisinin çok güçlü olmadığını, her alanda teşvik alınması gerektiğini anlatmaları gerektiğini söyledi. Mersin ve Adana’nın rakip olmadığını yenileyen Şahbaz, “Bizim birbirimizle rekabetimiz doğru değil. Biz bölge olarak Ege ve Marmara bölgesi ile rekabet etmeliyiz. Projelerimizi de lobimizi de bu doğrultuda oluşturmalıyız” ifadesini kullandı.
Sarı: “Ekonomik çeşitliliğimizi artırmalıyız”
Erdemli Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Orhan Sarı ise ilçenin ekonomik çeşitliliğinin artırılması noktasında destek beklediklerini söyledi. İlçe ekonomisinin limon ve domates üretimi üzerine kurulu olduğunu kaydeden Sarı, turizme de yönelmek istediklerini ve tanıtım noktasında yardım istediklerini söyledi. Sarı “Bir beklentimiz de Otoyol’un Taşucuna kadar uzatılmasının sağlanması” diye konuştu.
Bilgiç: “Konuların üzerine gitmezsek unutuluyor”
Adana Ticaret Borsası Başkanı Şahin Bilgiç de ortak lobi üzerinde durdu. Özellikle teşvikler konusuna değinen Bilgiç, bakanlarla milletvekilleriyle sık sık bu konuların konuşulmaması, konuların üzerine gidilmemesi halinde unutulduğunu anlattı. Bölge milletvekilleri ile TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nu da davet ederek ortak bir toplantı düzenlenmesi talebinde bulunan Bilgiç, “Bölge olarak ağlamasını bilmemiz lazım. Her şeye ağlamakla olmuyor ama doğru yerde de ağlamasını bilmeliyiz” ifadesini kullandı. Adana ve Mersin olarak 2 ve 3. bölgede yer almaları nedeniyle ilçelerin de desteklenemediğini açıklayan Bilgiç, “İlçelerimiz perişan. Osmaniye nasıl küçük bir bölgeyken aldığı desteklerle bir anda kalkındı. Biz de ilçelerimize gerekli teşvikleri sağlayabilirsek bölge olarak kalkınırız” dedi.
Adana ve Mersin’in geçmişte ticarette öncü iller olduğunu hatırlatan Bilgiç, birliktelikten sonuç almak zorunda olduklarını belirterek, ortak hareket etme çağrısını yineledi.
