Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) 2 No’lu Sebze ve Meyve Komisyoncuları Meslek Komitesi Meclis Üyeleri sebze ve meyve ticaretinin gerek ürün kalitesinin yükselmesi gerek kayıt dışılığın önüne geçilmesi gerekse ticaretin daha sağlıklı ilerleyebilmesi adına haller üzerinden devam ettirilmesinin önemini vurguladı.
Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) 2 No’lu Sebze ve Meyve Komisyoncuları Meslek Komitesi Meclis Üyeleri sektöre ilişkin değerlendirmeler yaptı. Bir taraftan pandeminin sektör üzerindeki etkilerine değinen Meclis Üyeleri, diğer taraftan Hal Yasası’nı değerlendirdi. Üreticinin sıkıntıları ile Mersin Meyve ve Sebze Hal’inde yaşanan sorunlar da dikkat çekilen konular arasında yer aldı.
Yılmaz: “Haller olmazsa olmazımız”
2 No’lu Komite Meclis Üyesi ve Suphi Yılmaz Komisyon Evi Sahibi Suphi Yılmaz, ilk olarak meyve sebze hallerini değerlendirdi. Halleri sektörün ‘Şah Damarı’ olarak nitelendiren Yılmaz, buraların piyasa düzenleyici olduğunu, arz–talep dengesini koruduğunu, fiyat dengesi oluşturduğunu söyledi. “Haller olmazsa olmazımızdır” diyen Yılmaz, özellikle çok uluslu şirketlerin lobi yaparak halleri baypas etme gayretiyle bu noktalara gelindiğini ifade etti. Ardından pandemi sürecinin etkilerini değerlendiren Yılmaz, pandemi nedeniyle yurtiçinde de yurt dışında da bir takım sorunlar yaşandığını bildirdi. Yurtiçinde virüs nedeniyle pazar alışverişlerinin azaldığını, bu dönemde e-ticaretin yükseliş eğilimine geçtiğini kaydeden Yılmaz, “Ancak internet üzerinden alışveriş yapanların yüzde 60’ı düşük kaliteli ürünler aldıklarından şikayetçi. Yüzde 40’ı ise kalabalık ortamlara girmeyeyim de böyle ürüne razıyım diye düşünüyor. Bu durum da bizi etkiliyor” değerlendirmesini yaptı. Üreticinin de bu dönemde sıkıntılı olduğunu, girdi maliyetlerindeki artış nedeniyle ilaç, gübre gibi malzemeleri almakta zorlanınca ürün kalitesinin düştüğünü belirten Yılmaz, kalitenin düşük olmasının ihracatı da olumsuz etkilediğini söyledi. Üreticinin imkanlarının daraldığını vurgulayan Yılmaz, “Buna bir de alım gücünün düşmesi eklendi. İnsanlar artık ekmek dışındaki gıda ürünlerine yönelik alışverişini oldukça azalttı. Üretici mutlaka desteklenmeli” değerlendirmesini yaptı.
Beyan: “Kamu bankaları üreticiye daha çok destek vermeli”
2 No’lu Meclis Üyesi ve Hacı Baba Ticaret Sahibi Metin Beyan da üreticinin yaşadığı sıkıntılara dikkat çekti. Sıkıntılı dönemi atlatmak adına üreticilerin özel bankalardan kredi çekmek durumunda kaldığını ve bugün ödemekte zorlandıklarını bildiren Beyan, kamu bankalarının üreticiye daha çok destek olmasını beklediklerini söyledi. Birçok çiftçinin bahçesini satışa çıkardığını ifade eden Beyan, bu durumun özellikle geleceğe yönelik hiç olumlu sinyal vermediğini, üreticinin mutlaka korunması gerektiğini vurguladı. Büyük marketlerin büyük bölümünün meyve sebze alımını haller dışında yapmasını da değerlendiren Beyan şunları söyledi: “Halden en çok alışverişi yapan pazarcı esnafı. Marketler ise doğrudan üreticiden alıyor gibi gösterseler de dışarıdaki çok sayıdaki aracıdan alım yapıyor. Tarladan direk ürün alabilmelerine bu ürünlerin ayıklanması, düzenlenmesi gerektiği için imkan bulunmuyor. Mutlaka bir aracı gerekli ve dışarıdaki satışlar denetlenemiyor. Bu nedenle kayıt dışı artıyor, fiyatlar yükseliyor ve tüketici de yüksek bedeller ödemek durumunda kalıyor. Ancak buna rağmen kaliteli ürüne ulaşamayabiliyor. Bu noktada düzenleme şart.”
Mutluay: “Mersin Hal’ine trafo istiyoruz”
2 No’lu Komite Meclis Üyesi ve Mutluay Sebze ve Meyve Komisyonculuğu Ltd. Şti Sahibi Haluk Mutluay ise Mersin Hali’nin eksiklerine değindi. Hal kullanıcılarının özellikle enerji altyapısından şikayetçi olduğunu belirten Mutluay, şöyle konuştu: “Mersin Halindeki elektrik altyapısı çok eski. Şu anda Haldeki işyerlerinin %80’inde soğuk hava deposu var ve yoğun elektrik kullanımı nedeniyle 5-6 saate varan elektrik kesintileri yaşıyoruz. Jeneratör kullanmak da çok maliyetli. En az 300 jeneratör çalışması gerekiyor. Trafo kurulması için Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş (Toroslar EDAŞ)’tan bir talebimiz oldu ama halen yanıt bekliyoruz. Halde yapılan her türlü satışın Hal Kayıt Sistemi üzerinden yapılıyor olması, e-fatura sistemini kullanmamız nedeniyle kesintisiz enerjinin olması bizler için oldukça önemli. Kesinti yaşandığı süreçte yola çıkan pazarcı arabalarına fatura kesemediğimiz için cezalarla karşılaşabiliyoruz. Kış mevsiminin gelmesiyle birlikte sorun daha da büyüyecek. Şimdiden çözüm için kollar sıvanmalı.”
Halde yaşanan bir diğer sorun olarak trafiği yoğunluğunu işaret ederek bu konuda da Mersin Büyükşehir Belediyesi’nden destek istediklerini kaydeden Mutluay, “Özellikle sabahları yoğunluk çok artıyor. Bu nedenle Hal içinde otopark yapılması önemli. Giriş çıkışlar yoğun olunca pazarcı arkadaşlar buraya gelmeyip yakın hallere gitmeyi tercih ediyor. Trafik sorununa yönelik bir çözüm mutlaka geliştirilmeli” diye konuştu.