Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Şerafettin Aşut Yunanistan’da yaşanan ekonomik kriz ve Yunanistan’ın gerekli şartları yerine getirememesi halinde Euro bölgesinden çıkarılması ihtimalinin Türkiye’ye yansımalarını değerlendirdi. Sınır komşusu olmasına rağmen Yunanistan ile ticaretin yüksek olmaması nedeniyle Türkiye’nin ticarette ciddi sıkıntı yaşamayacağını, ancak turizm sektörünün olumsuz etkilenebileceğini tahmin ettiğini kaydeden Aşut, “Yunanistan'ın Euro'dan çıkmak zorunda kalması halinde en büyük sıkıntı ise küresel yatırım ortamında yaşanacaktır” değerlendirmesini yaptı. Asıl endişe verici durum olarak krizin İspanya, Portekiz gibi farklı AB ülkelerine sıçraması ihtimalini gösteren Aşut, Türkiye’nin yaşananlardan ders çıkarıp pazar çeşitliliğine ağırlık verme çalışmalarını aralıksız sürdürmesi gerektiğini vurguladı.
Aşut’un konuyla ilgili açıklamaları şöyle:
“İlk önce şunu söylemek gerekiyor. Yunanistan’ın bu mevcut ekonomik yapısıyla borçlarını ödemesi imkansız. Taraflar arasında büyük bir satranç oyunu oynanmaya devam ediliyor. Bir anlaşma yapıldı ama uzun vadede uzlaşıya varıldı ve sorun çözüldü demek çok zor. Alınacak çok uzun bir yol var.
Şunu da söylemeden geçmeyelim. AB bitti Euro bölgesi çöktü gibi Türkiye’de ortaya konan söylemler Türkiye’de AB’nin ne kadar az bilindiğinin göstergesi. Tabi ki mevcut krizden AB darbe aldı. Ancak AB çöktü bitti söylemlerinin karşılığı yok.
Şunu da ifade edelim Türkiye’nin bu krizden çok önemli ders çıkarması lazım. AB ile ilişkileri sıkı tutmaya devam ederken Asya, Ortadoğu, Latin Amerika ve Afrika açılımına çok daha hız vermesi gerekiyor.
Yunanistan’a ihracat ilk 6 ayda yüzde 20 geriledi
Sonuçta Yunanlılar oynadıkları son Euro Bölgesi zirvesinde alınan kararla pokeri kaybetti. Daha zor şartları kabul etmek zorunda kaldı. Yalnızca İtalya, Fransa ve Kıbrıs Yunanistan’ı desteklerken kalan 19 AB ülkesi Almanya’nın yanında.
Sorun önümüzdeki süreçte ne şekilde çözülürse çözülsün Türkiye'yi bir şekilde etkileyecek. Yunanistan'daki kriz Türkiye'yi, demir çelikten tekstile, gıdadan enerjiye, turizme kadar pek çok farklı sektörde etkiler. Yunanistan’la ilişkileri olan Türk şirketler, geçen yıl 1,5 milyar doları aşan ihracatın akıbetinden kaygılı. Zira 2015'in ilk yarısında Yunanistan'a ihracat, geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 20 gerilemiş durumda. Ancak bu sıkıntının uzun sürmeyeceği inancındayım. Türkiye ile Yunanistan ticareti arasında kısa süreli gerilemeler olsa da orta ve uzun vadede iki ülke arasındaki ekonomik bağları zedelenmeyecektir.
Yunanistan en büyük zararı kendisine verdi. Ne Türkiye, ne de genel anlamda AB Yunanistan krizinden ağır yara aldı. Avrupa bankaları Yunan bankalarına acil likidite desteği vermiyor ki Atina'nın borcu silinmeden Euro içinde reformla toparlanması çok zor. Euro’dan çıkması ya da Euro’da kalacaksa da borcun silinmesi gerekecektir.
Yunanistan Euro’dan çıkarsa Türkiye’ye etkisi sınırlı olur
Şu an için Yunanistan’ın Euro Bölgesinde kalacağı görünüyor. İhtimalleri değerlendirecek olursak şunları söyleyebiliriz. Önce Yunanistan Euro’dan çıkacak olursa Türkiye’yi nasıl etkiler sorusuna cevap arayalım. Yunanistan sınır komşumuz olmasına rağmen ticaret hacmimiz çok yüksek değil. Ancak, AB bölgesine yapılan ihracatın büyük kısmı Yunanistan üzerinde geçiyor. Geçen yıl iki ülke arasında sadece 5,6 milyar dolarlık ticaret hacmi yakalayabildik. Bu dönemde Türkiye, Yunanistan’a 1,4 miyar dolarlık ihracat yaptı ki bu rakam toplam ihracatın yalnızca 0,9’unu Avrupa Birliği’ne yapılan ihracattın ise yüzde 2’sini oluşturuyor. Yunanistan’dan yapılan ithalat rakamı ise 4,2 milyar dolar. Ve bu tutar ise toplam ithalatın yüzde 1,7’sine denk geliyor. Yunanistan'dan ithal edilen mal ve hizmetlerin AB ithalatındaki payı ise yüzde 4,7 seviyesinde.
Türkiye'nin Yunanistan'a gerçekleştirdiği aylık ihracat yıllardır 100 milyon dolar civarında dar bir bantta dalgalanırken, Yunanistan'dan yapılan ithalat özellikle 2014'ün başlarında ayda 500 milyon dolara yaklaşmıştı, ancak sonra sert bir düşüşe geçti. Son ithalat verileri, tutarların Yunan mali krizinin patlak verdiği 2010 dönemine geri çekildiğini gösteriyor. Bu tablo Yunanistan'ın Euro'dan ayrılması durumunda ekonomisinde yaşanabilecek yeni bir daralmanın, Türkiye'yi ticaret alanında fazla etkilemeyeceğine işaret ediyor.
Yunanistan krizi Türkiye’yi en çok turizmde etkiledi
Yunanistan ve Türkiye geleneksel olarak deniz, kum, güneş turizminde iki rakip ülke olarak kabul ediliyor. Geçen yıl Türkiye'yi 41 milyon turist ziyaret etmiş ve toplam turizm geliri de 29 milyar Euro olmuştu. Yunanistan ise geçen yıl 21 milyon turist çekerek 13,2 milyar Euro gelir yaratmıştı. Turist başına harcamada da Türkiye’nin geçen yıl bir adım önde olduğu söylenebilir. Türkiye'ye gelen turistlerin kişi başına düşen harcaması 707 Euro seviyesindeyken, Yunanistan'a gelen turistlerde kişi başına düşen harcama 633 Euro olarak gerçekleşti. Ancak Yunanistan, krizinin de etkisiyle 2014'te Euro'da yaşanan değer kaybı, ülkenin turizmdeki rekabet gücünü artırmış ve ülkeye gelen turist sayısı yüzde 23 artış göstermişti. Türkiye'deki artış oranı ise 2014'te yüzde 6'da kaldı. AB’li ekonomistler Yunanistan'ın Euro'dan çıkması durumunda turizmdeki fiyat avantajının daha da artacağını öngörüyor.
AB ekonomistlerin yatırımcılarla paylaştığı piyasa notunda "Şu anda Yunanistan'daki birçok tatil beldesi Euro'nun yarattığı fiyat dezavantajı nedeniyle Türkiye'deki ucuz fiyatlarla baş edemiyor. Euro’dan çıkmaları halinde Yunan turizmini destekleyecektir" deniliyor. Böyle bir durumda Türkiye’nin turizmde Yunanistan'a pazar payı kaptırma olasılığı yüksek.
En büyük etki küresel yatırım ortamında yaşanır
Yunanistan'ın borçlarını geri ödeyemeyip Euro'dan çıkmak zorunda kalması durumunda en büyük etkinin küresel yatırım ortamında yaşanacağı tahmin ediliyor.
2010 Avrupa borç krizi döneminde Yunanistan ile birlikte IMF yardımına ihtiyaç duyan İspanya, Portekiz ve İrlanda gibi ülkelerde faizlerin yükseleceği tahmin ediliyor.
Benzer şekilde yatırımcılar riskten kaçmak için Türkiye gibi gelişen ülkelerdeki yatırım pozisyonlarını da kapatabilir.
Yunanistan'ın Euro'dan çıkması sonucunda ilk beklenti Türk Lirası'nda değer kaybı ve tahvil faizlerinde yükseliş şeklinde. Ancak daha önce bir ülkenin Euro'dan çıkışına dair herhangi bir örnek bulunmadığı için bu etkinin ne kadar sürebileceğini kestirmek zor.”