Mersin Ticaret ve Sanayi Odası (MTSO) 33 No’lu Gıda ve İçecek Sanayi Meslek Komitesi Meclis Üyeleri sektörde yaşanan sorunları anlattı. Özellikle komşu ülkelerle sınır kapılarının kapanmasıyla birlikte un ihracatında yaşanan sorunları dile getiren Üyeler, oluşturulan tampon bölgeler üzerinden çare arandığını söyledi.
MTSO 33 No’lu Gıda ve İçecek Sanayi Meslek Komitesi Meclis Üyeleri sektöre ilişkin değerlendirmeler yaptı. İhracattan iç piyasaya kadar her alanda yaşanan sorunları özetleyen Meclis Üyeleri, çözüm önerilerine değindi. Kayıt dışı üretimden hammadde temininde yaşanan zorluklara, ekmek fiyatlarının çok düşük seviyede kalmasından ihracatta yaşanan sorunlara kadar birçok konu ele alındı.
Orgun: “Denetimler tüm üreticilere uygulanmalı”
Sektörde iç piyasada en büyük sorunu denetimler noktasında yaşadıklarını anlatan Meclis Üyesi ve Sizin Un Sahibi Mehmet Orgun, yetersiz denetimler nedeniyle merdivenaltı üretimlerde sorun olduğunu söyledi. Un fabrikalarının doğrudan fırınlarla çalıştığını ancak fırınlardaki denetimlerin yeterli olmaması nedeniyle merdivenaltı üretimin arttığını kaydeden Orgun, bu durumun bir taraftan sektörde haksız rekabete yol açıp fırınların kapanmasına neden olurken diğer taraftan kayıt dışı ekonomi oluşturduğuna işaret etti. Günümüzde ekmeğin artık pazarlarda dahi satılmaya başladığına değinen Orgun, bu gıda maddesinin temel ihtiyaç olduğunu, halk salığı açısından hijyen gözetilerek üretilip satılması gerektiğini, denetimlerin bu boyutuyla da önem taşıdığını bildirdi.
Bir diğer sorun olarak yine fırınlarda ruhsata göre satış yapılmamasını gösteren Orgun şunları söyledi: “Birçok pişirim fırını ruhsatı gereği yalnızca pişirim yapması gerekirken pide ve somun çıkarıp satıyor. Ruhsat dışı yapılan üretimle yine haksız rekabete yol açılıyor. Fırıncılarımız bu durumdan da şikayetçi. Ekmek satışlarında ciddi anlamda azalma yaşanıyor. Bu noktada da denetim bekliyoruz.” İhracata da değinen Orgun, özellikle İran ve Irak’a ciddi tonajlarda un ihraç edildiğini hatırlatarak, bu kapıların kapanmasıyla yaşanan sıkıntılara dikkat çekti. Oluşturulan tampon bölgelerden ihracatın azar azar yapılabildiğini ancak yeterli gelmediğini kaydeden Orgun, bu nedenle üretimde de sorun olduğunu söyledi. Son olarak yine gıda sektörünü ilgilendiren cezeryeye dikkat çeken Orgun, coğrafi işaretli bir ürün olan cezeryenin de merdivenaltı üretiminin önüne geçilmesi gerektiğini, kalitesiz bir ürünün coğrafi işareti nedeniyle Mersin ismini olumsuz etkileyeceğini vurguladı. Orgun, “Et ve süt ürünlerinde başlayan denetimlerin hızla tüm gıda ürünlerine yayılmasını bekliyoruz” dedi.
Dalkılıç: “Ekmeğe taban ve tavan fiyat istiyoruz”
Fırınlarla ilgili yaşanan sorunlara dikkat çeken bir diğer Meclis Üyesi, Nefis Un fabrikası Sahibi Abit Dalkılıç oldu. Özellikle ekmek fiyatlarına değinen Dalkılıç, un fiyatlarının hızla artmasına rağmen ekmek fiyatlarında artış yaşanmaması nedeniyle fırınların ciddi sorunlar yaşadığını söyledi. “Yaklaşık 10 yıl önce ekmek fiyatlarıyla dolmuş fiyatları aynıyken bugün ekmek fiyatı dolmuşların çok altında kaldı” değerlendirmesini yapan Dalkılıç, maliyetlerin ise yerinde saymadığını ve hızla arttığını söyledi. Temel gıda maddesi olması nedeniyle ekmek fiyatlarının yükseltilemeyeceğini bildiklerini ancak çözüm olarak en azından hammadde fiyatlarının düşürülmesi adına adım atılmasını istediklerini vurgulayan Dalkılıç şunları söyledi: “Ülkemizde iklim yapısı gereği en kolay üretilebilecek olan tarım ürünü buğday. Buna rağmen ithal ediyoruz. Bunun yanında TMO’nun piyasaya zamanında müdahale edememesi de un fiyatlarını artırıyor. Un üreticileri artışları anında fırınlara yansıtsa da fırıncılar, ülkedeki ucuz ekmek politikası nedeniyle bu fiyatları tüketiciye yansıtamıyor.”
Sorunun çözümü için fırıncının üzerindeki yükün azaltılması gerektiğini vurgulayan Dalkılıç, üreticiye özel teşvikler beklediklerini, en azından işçi maliyetlerinin üzerlerinden alınması gerektiğini söyledi. Yeterli maaş verememeleri nedeniyle kısa süre sonra çalıştıracak işçi bulmakta dahi zorlandıklarını kaydeden Dalkılıç, stratejik öneme sahip bir ürünün ciddi sorunlar yaşadığını ve desteklenmesi gerektiğini yineledi.
Ekmekte taban ve tavan fiyat uygulaması talep ettiklerini de dile getiren Dalkılıç, “Belirlenen fiyatların üstüne çıkılması yasak olduğu gibi altına satış yapılması da engellenmeli” ifadesini kullandı.